7242 sayili yasa ile getirilen Ceza Infaz Kanunu Degisikligi

(Kosullu Saliverilme ve Denetimli Serbestlik Açisindan)

15/04/2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayinlanarak yürürlüge giren “7242 sayili Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin Infazi Hakkinda Kanun ile Bazi Kanunlarda Degisiklik Yapilmasina Dair Kanun” ile, 5275 sayili Infaz Kanunu basta olmak üzere, Infaz Hakimligi Kanunu, Türk Ceza Kanunu ve Ceza Muhakemesi Kanunu dahil 11 farkli kanunda degisiklik yapilmistir. 

Ülkemizde cezaevlerinin standart kapasitelerinin çok üzerindeki mevcut olmasi, bu yogunlugun Covit-19 salgininda ciddi sorunlara yol açma ihtimalinin bulunmasi infaz sistemimizde bir iyilestirme yapilmasi gerekmistir.

Aslinda yürürlüge girmeden önce uzun bir süre infaz yasasinda yapilmasi beklenen bu düzenleme, tüm dünyayi etkisi altina alan ve Dünya Saglik Örgütü tarafindan “pandemi” ilan edilen Coronavirüs ( Covit -19 ) salgini üzerine hizlandirilarak yürürlüge girmistir. 

Özellikle cezaevlerinde bulunan hükümlü ve tutuklularin bu salgindan zarar görmemesi açisindan infaz kanununda yapilmasi planlanan yeni düzenleme aciliyet kazanmistir. 

Getirilen düzenlemelerle, toplumsal hassasiyetin bulundugu suç tiplerine iliskin oranlar muhafaza edilerek, diger suçlar bakimindan ceza infaz kurumlarinda geçirilmesi gereken süreler yeniden belirlenmistir.

Sosyolojik ve siyasi olarak yasanin geneline yapilan , pek çogu da hakli olan çok ciddi ve hakli elestiriler vardir.

Yasanin teknik incelemesine geçersek ;

7242 sayili yasa ile getirilen düzenlemelerin temelini; 

5275 sayili Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin Infazi Hakkinda Kanunun Denetimli serbestligi düzenleyen 105/A maddesi,

5275 sayili Kanunun Kosullu Saliverilmeyi düzenleyen 107’nci maddesi,

5275 sayili Kanunun Mükerrirlere ve bazi suç faillerine özgü infaz rejimini düzenleyen 108’inci maddesi olusturmaktadir.

7242 Sayili yasa, özellikle Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin Infazi Hakkinda Kanununda birden fazla degisiklik yapmis olmakla birlikte, bu yazimizda yalnizca Kosullu Saliverilme ve Denetimli Serbestlik açisindan yapilan düzenlemeleri inceleyecegiz.

Kosullu Saliverilme Açisindan;

Hakkinda verilmis hapis cezasinin kanunda belirlenen bölümünü cezaevinde geçiren hükümlünün, cezaevinde bulundugu sirada iyi halli olmasi sartiyla, cezasinin kalan kismini denetim altinda geçirmek kosuluyla cezaevinden saliverilmesi, “kosullu saliverilme” müessesesidir.

Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin Infazi Hakkinda Kanunu’nun 107. Maddesinde 7242 sayili yasa ile yapilan degisiklik ile, degisiklikten önce süreli hapis cezalarinin infazinda 2/3 olan kosullu saliverilme orani, maddeye eklenen ek cümleler ile belirlenen istisna suçlar hariç olmak üzere, 1/2 olarak degistirilmistir.

Yapilan degisiklik sonrasi Infaz Kanunu’nun 107/2. Maddesi uyarinca; Agirlastirilmis müebbet hapis cezasina mahkûm edilmis olanlar otuz yilini, müebbet hapis cezasina mahkûm edilmis olanlar yirmidört yilini, diger süreli hapis cezalarina mahkûm edilmis olanlar cezalarinin yarisini infaz kurumunda çektikleri takdirde, kosullu saliverilmeden yararlanabilirler.

Ancak bu degisiklikte, bir takim istisna suçlar kapsam disi birakilmistir.

Buna göre asagida sayilan suçlardan mahkum olanlar, cezalarinin üçte ikisini infaz kurumunda çektikleri takdirde, kosullu saliverilmeden yararlanabilirler:

-  Kasten öldürme suçlarindan (TCK madde 81, 82 ve 83) süreli hapis cezasina mahkûm olanlar,

- Neticesi sebebiyle agirlasmis yaralama (Magdurun yüzünün sabit degisikligine neden olacak sekilde ) suçundan (TCK madde 87, fikra iki, bent d) süreli hapis cezasina mahkûm olanlar, 

- Iskence suçundan (TCK madde 94 ve 95) ve eziyet suçundan (TCK madde 96) süreli hapis cezasina mahkûm olanlar, 

- Cinsel saldiri (TCK madde 102, ikinci fikra hariç), resit olmayanla cinsel iliski (TCK madde 104, ikinci ve üçüncü fikra hariç) ve cinsel taciz (TCK madde 105) suçlarindan süreli hapis cezasina mahkûm olanlar, 

- Cinsel dokunulmazliga karsi islenen suçlardan (TCK madde 102, 103, 104 ve 105) hapis cezasina mahkûm olan çocuklar, 

- Özel hayata ve hayatin gizli alanina karsi suçlardan (TCK madde 132, 133, 134, 135, 136, 137 ve 138) süreli hapis cezasina mahkûm olanlar, 

- Uyusturucu veya uyarici madde imal ve ticareti suçundan (TCK madde 188) hapis cezasina mahkûm olan çocuklar, 

- Devlet sirlarina karsi suçlar ve casusluk suçlarindan (TCK madde 326 ilâ 339) süreli hapis cezasina mahkûm olanlar.

- Suç islemek için örgüt kurmak veya yönetmek ya da örgütün faaliyeti çerçevesinde islenen suçlar ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamina giren suçlardan mahkûm olan çocuklar, 

- 1/1/1983 tarihli ve 2937 sayili Devlet Istihbarat Hizmetleri ve Milli Istihbarat Teskilati Kanunu kapsamina giren suçlardan mahkûm olanlar,

- Suç islemek için örgüt kurmak veya yönetmek ya da örgütün faaliyeti çerçevesinde islenen suçtan dolayi mahkûm olanlar,

- Tekerrür hâlinde islenen suçtan dolayi süreli hapis cezasina mahkum olanlar.

Ayrica asagida sayilan suçlar bakimindan kosullu saliverilme oranlarinda herhangi bir degisiklik yapilmamis olup; belirtilen suçlardan mahkum olanlar cezalarinin dörtte üçünü infaz kurumunda çektikleri takdirde, kosullu saliverilmeden yararlanabilirler:

- TCK m.102, 103, 104, 105’te düzenlenen cinsel dokunulmazliga karsi suçlar ile 188’de düzenlenen uyusturucu veya uyarici madde imal ve ticareti suçlarindan 28.06.2014 tarihinden sonra islemis olanlardan dolayi verilen süreli hapis cezalarinda kosullu saliverilme orani 3/4 olarak uygulanacaktir.( 28.06.2014 tarihi öncesinde islenen bu suçlar için kosullu saliverilme orani 2/3 tür) 

- Ceza Infaz Kanunu 108/9. Maddesi uyarinca; TCK m.102/2’de düzenlenen cinsel saldiri suçu, m.103’te düzenlenen cinsel istismar suçu, m.104/2 ve 3’te düzenlenen resit olmayanla cinsel iliski suçlari bakimindan kosullu saliverilme orani 3/4 olarak uygulanacaktir.

- Yine 3713 sayili Terörle Mücadele Kanununda belirtilen suçlardan süreli hapis cezasina mahkum olanlar bakimindan kosullu saliverilme orani ¾ olarak uygulanacak olup, bu suçlar bakimindan da degisiklik yapilmamistir.

Denetimli Serbestlik Açisindan;

Açik ceza infaz kurumunda veya çocuk egitimevinde bulunan hükümlülerin talepleri halinde; dis dünyaya uyumlarini saglamak, aileleriyle baglarini sürdürmelerini ve güçlendirmelerini temin etmek amaciyla, belli sartlari tasimalari halinde cezalarinin kosullu saliverilme tarihine kadar olan kisminin denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle cezaevi disinda infazina karar verilebilir.

Infaz Kanunu’nun 105/A maddesinde, denetimli serbestlik süresi 1 yil olarak öngörülmektedir.

7242 sayili Kanun ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin Infazi Hakkinda Kanunu’na eklenen Geçici 6. maddede yer alan istisnai suçlar hariç olmak üzere 30/03/2020 tarihine kadar islenen suçlar bakimindan 1 yillik denetimli serbestlik süresi, 3 yila çikarilmistir.

Geçici 6. Maddenin 1. fikrasi uyarinca; asagida sayilan suçlardan mahkum olanlar,  30/03/2020 tarihinden önce islenmis olsa bile, 3 yillik denetim süresinden yararlanamayacaktir:

- Kasten öldürme suçlari (TCK madde 81, 82 ve 83), 

- Üstsoya, altsoya, ese veya kardese ya da beden veya ruh bakimindan kendisini savunamayacak durumda bulunan kisiye karsi islenen kasten yaralama ve neticesi sebebiyle agirlasmis yaralama suçlari, 

- Neticesi sebebiyle agirlasmis yaralama suçu (TCK madde 87, fikra iki, bent d), 

- Iskence suçu (TCK madde 94 ve 95) ve eziyet suçu (TCK madde 96),

- Cinsel dokunulmazliga karsi islenen suçlar (TCK madde 102, 103, 104 ve 105),

- Özel hayata ve hayatin gizli alanina karsi suçlar (TCK madde 132, 133, 134, 135, 136, 137 ve 138),

- Uyusturucu veya uyarici madde imal ve ticareti suçu (TCK madde 188)

-TCK’nin Ikinci Kitap Dördüncü Kisim Dördüncü, Besinci, Altinci ve Yedinci Bölümünde tanimlanan Millete ve Devlete Karsi suçlar,

- 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayili Terörle Mücadele Kanunu kapsamina giren suçlar.

Ayrica Infaz Kanunu’na eklenen Geçici 6. Maddenin 2. fikrasi uyarinca; 30/3/2020 tarihine kadar islenen suçlar bakimindan, Türk Ceza Kanununun kasten öldürme suçlari (madde 81, 82 ve 83), cinsel dokunulmazliga karsi islenen suçlar (madde 102, 103, 104 ve 105), özel hayata ve hayatin gizli alanina karsi suçlar (madde 132, 133, 134, 135, 136, 137 ve 138) ve Millete ve Devlete Karsi suçlar ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamina giren suçlar hariç olmak üzere; 

a) Sifir-alti yas grubu çocugu bulunan kadin hükümlüler ile yetmis yasini bitirmis hükümlüler hakkinda denetimli serbestlik süresi 4 yil olarak uygulanacaktir.

b) Maruz kaldigi agir bir hastalik, engellilik veya kocama nedeniyle hayatini yalniz idame ettiremeyen altmisbes yasini bitirmis hükümlülerin kosullu saliverilmeleri için ceza infaz kurumlarinda geçirmeleri gereken süreler, azami süre sinirina bakilmaksizin 105/A maddesinde düzenlenen denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle infaz edilecektir.

Geçici 6. Maddenin yukarida sayilan birinci ve ikinci fikra hükümleri, iyi hâlli olmak kosuluyla kapali ceza infaz kurumlarinda bulunan hükümlüler hakkinda da uygulanacaktir.

Neticeten 7242 sayili yasa ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin Infazi Hakkinda Kanun’un kosullu saliverilme ve denetimli serbestlik kurumlarina iliskin bazi degisiklikler yapilmis, bu dogrultuda;

- 30.03.2020 tarihinden önce islenen suçlar bakimindan, yukarida sayilan istisna suçlar hariç olmak üzere, denetimli serbestlik süresi 3 yil olarak uygulanacaktir.

- Yine yukarida sayilan bir takim istisna suçlar hariç olmak üzere, süreli hapis cezalarina mahkum olanlar, cezalarinin 1/2’sini ceza infaz kurumunda çektikleri takdirde kosullu saliverilme hükümlerinden yararlanacaktir.

Lehe Kanun Prensibi

5237 sayili Türk Ceza Kanunu’nun 7/2. Maddesi, infazda lehe kanun prensibini öngörmektedir. Suçun islendigi zaman yürürlükte bulunan kanun ile sonradan yürürlüge giren kanunlarin hükümleri farkli ise, failin lehine olan kanun uygulanir ve infaz olunur. 

Buna göre suçun islendigi tarih ile cezanin infazi tarihindeki infaz kanununda özellikle kosullu saliverilme ve denetimli serbestlik hükümleri bakimindan farkliliklar mevcut ise, hükümlünün lehine olan hükümler uygulanir. 

SONUÇ OLARAK;

Özellikle denetimli serbestlik, cezaevinde bulunan her hükümlünün dogrudan yararlanabilecegi bir kurum degildir. 

Denetimli serbestlik uygulama kosullari hükümlünün isledigi suçun niteligine, aldigi cezanin miktarina ve hükümlünün iyi halliligine göre farklilik gösterir. Hükümlünün denetimli serbestlik uygulamasindan yararlanabilmesi için bazi sartlari yerine getirmesi gerekir. 

Yine hükümlünün aldigi cezanin farkli suç tiplerine dair ve her bir suç tipinin ayri ayri infaz rejimlerine tabi olmasi nedeniyle, karmasik bir infaz uygulamasi meydana gelebilir. Bu sebeple ceza yargilamasi süreci dahil olmak üzere, kisinin yargilama ve infaz sirasinda bu alanda uzmanlasmis ve tecrübe sahibi avukatlarla temsil edilmesi lehine olacaktir. 

Bostan Hukuk Bürosu olarak, bu alanda deneyimli avukatlarimizin olusturdugu dinamik kadromuzla birlikte; müvekkillerimize, hem yargilama hem de infaz sürecinde profesyonel ve özverili bir sekilde hukuki destek vermekteyiz. 

Ceza ve Infaz Hukuku veya diger konularda hukuki sorunlariniz için bize iletisim bölümünden ulasabilirsiniz.